تضمین کیفیت یا اطمینان از کیفیت بنابر تعریف استانداردISO 8402 به شرح زیر می باشد: “مجموعه اقدامات برنامه ریزی شده و سیستماتیک ضروری برای فراهم آوردن اطمینان کافی از اینکه یک فرآورده یا خدمت خواسته های کیفیتی معینی را برآورده می سازد”. به عبارت دیگر تضمین کیفیت همراه سازی همه فعالیت ها و وظایف یک سازمان است به قسمتی که هیچ یک تابع دیگری نبوده و هر یک به شکل سیستماتیک برنامه ریزی، کنترل و اجرا شود. از طرفی، نظارت و ارزیابی منطم و برنامه‌ریزی شده جنبه‌های گوناگون یک پروژه، سرویس، سیستم یا وسیله است که احتمال رعایت حداقل‌های استاندارد کیفیت در فرایند تولید را به حداکثر می‌رساند.
برای اطمینان از کیفیت یک محصول قبل از هر چیز بایستی تمامی نیازمندی ها برای معرفی کلی آن ارائه شود، به عبارت دیگر نیازمندی های مشتری بایستی با جزئیات کامل و وضوح کافی بیان شوند و هیچ شبه ای در مورد آن ها وجود نداشته باشد. جمع آوری کلیه اطلاعات، برنامه ریزی تمام فعالیت ها و تشریح دقیق دستورالعمل ها همگی بایستی قبل از شروع هر فعالیتی انجام گیرد.
پس از آن بایستی کنترل مناسب برای این فعالیت ها گرفته شوند. تضمین کیفیت کل مسیر تولید محصول را با دید کیفی تحت نظر داشته و با تولید و کنترل مستندات هر مرحله می تواند این اطمینان را به استفاده کنندگان از محصولات و افراد ناظر بدهد که محصول تولید شده از کیفیت لازم برخوردار بوده و به سمت بهتر شدن نیز در حال حرکت است.
تضمین کیفیت بیش از هر چیز نیازمند یکپارچگی و کنترل کلیه عناصری که درون یک مجموعه عملیات قرار دارند، می باشد به قسمی که هیچ کدام به دیگری وابسته نباشند. این عناصر جنبه هایی مانند بازاریابی، طراحی، تدارکات، ساخت، نصب، مالی، اداری، فروش، راه اندازی و حتی از کاراندازی را در بر می گیرد. برای اینکه بتوان تمامی عناصر یک مجموعه از عملیات را یکپارچه نمود، بایستی ابتدا وظیفه یا نقش هر یک از آن ها را، مستقل از دیگری تعریف نمود و سپس یک هدایت کننده آن ها را به درستی ارتباط دهد.
بهترین هدایت کننده برای کلیه موارد فوق جزو وظایف مدیر عامل و یا مدیر اجرائی یک سازمان است که نبایستی این اختیار را به شخص دیگری تفویض نماید. تضمین کیفیت شامل تنظیم کیفیت مواد خام، هم‌گذاری‌ها، محصولات و اجزاء، خدمات مرتبط با تولید، و مدیریت، تولید و بازرسی فرایندها است.
کیفیت توسط کاربران محصول، ارباب رجوع یا مشتریان، و نه جامعه به طور کلی، بدست می‌آید. محصولات قیمت پایین را در صورتی می‌توان به عنوان کیفیت بالا در نظر گرفت که کاربران محصول آن‌ها را اینطور یافته باشند.
دو اصلی که تضمین کیفیت شامل آن‌هاست:
«مناسب برای هدف»: محصول باید برای هدف تعیین‌شده مناسب باشد؛
«درست بار اول»: اشتباهات باید منتفی شوند.
از ابزار هایی که می توان به وسیله آن کیفیت و محصولات خود را استاندارد کنیم، استاندارد های تضمین کیفیت می باشد که سازمان بین المللی استاندارد با تدوین استاندارد های مختلفی مانند ایزو ۹۰۰۰ به تحقق این امر کمک کرده است. در اینجا به معرفی شماری از این استاندارد ها می پردازیم.
انجمن ASQ
ISO 9000 سیستم مدیریت کیفیت
ISO 9001 الزامات سیستم مدیریت کیفیت
ISO 14001 سیستم مدیریت محیط زیست
ISO 10002استاندارد بین المللی رسیدگی به شکایات مشتری
ISO 10004 استاندارد بین المللی سنجش رضایت مشتری
ISO 10015سیتم مدیریت موثر فرآیند آموزش
ISO 50001سیستم مدیریت انرژی
ISO 13485استاندارد سیستم مدیریت کیفیت در تجهیزات پزشکی
ISO 22000سیستم مدیریت ایمنی در زنجیره تأمین مواد غذایی
ISO 26000استاندارد مسئولیت اجتماعی
ISO 27001سیستم مدیریت امنیت اطلاعات
ISO IEC 17025سیستم تأیید صلاحیت آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون
ISO TS 16949سیستم مدیریت کیفیت صنعت خودروسازی
ISO TS 29001سیستم مدیریت کیفیت در صنایع نفت، پتروشیمی و گاز طبیعی
OHSAS 18001سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
HACCPسیستم بهداشتی در مدیریت کیفیت در صنایع غذایی
HSE سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت شغلی و محیط زیست
IMS سیستم مدیریت یکپارچه
EFQM مدل تعالی سازمانی
